de waterhuishouding van de bodem
In een grillig klimaat is de waterhuishouding ontzettend belangrijk. Het ene jaar hebben we langdurige droogte met hevige plensbuien en het andere jaar hebben we langdurige regen. We maken ons zorgen over de hoogte van het grondwater en tegelijkertijd moeten we overtollig water kunnen afvoeren als de tuin dreigt te overstromen. Waterreservoirs zoals regentonnen en vijver(tje)s zien we volop in onze tuinen en zolang er in droge zomers geen verbod is, kunnen we water voor de planten uit de sloot halen.
Toch is er een eenvoudige manier om ervoor te zorgen dat je niet met water hoeft te sjouwen en je je ook niet druk hoeft te maken over wateroverlast. De bodem kan namelijk de eigen waterhuishouding reguleren als er een vochtbuffer is. Een humuslaag op de bodem is zo’n goede buffer. De planten zijn dan niet afhankelijk van de mens en putten uit de vochtvoorraad die in de humuslaag zit. Bovendien heeft een biologisch actieve bodem, noodzakelijk voor de groei en bloei van planten, humus nodig.
Humus ontstaat door de activiteit van de organismen op en in de bodem. Het is het totaal van dood organisch materiaal in de bodem. Afgebroken en verteerde organische stoffen die zich met de minerale bodem vermengen hebben een vruchtbare bodem als resultaat. De humuslaag bepaalt in hoge mate de vruchtbaarheid van de bodem. Je kunt de humuslaag vergroten door veel organisch materiaal toe te voegen zoals compost en groenbemesters die je onder de grond werkt zodra ze zijn afgestorven. De
bodem is dus blij met een luie tuinder: de oogstresten, afstervende plantendelen en bladeren die je in de herfst laat liggen, vormt het bodemleven allemaal om tot humus en daar hoef je helemaal niets voor te
doen! Humus is de doorslaggevende factor voor de stabiliteit van de bodemstructuur. Zonder humus is er geen leven in de bodem mogelijk.

Wist je dat:

• het organisch materiaal bestaat uit 10% plantenwortels, 5% bodemleven en 85% afgestorven organisch materiaal (= humus)?
• het bodemleven bestaat uit 40% bacteriën en straalschimmels, 40% schimmels en algen, 12% regenwormen en 8% overige diertjes?
• in de ruimte met de meeste wortelvorming, dus een kruimelige bodem, organisch materiaal wordt afgebroken en tot humus gevormd, door o.a. bacteriën, schimmels, regenwormen, slakken, pissebedden, kevers, mijten en insectenlarven?
• humus in de kleibodem, zoals op Ons Buiten, bijdraagt aan een grotere porositeit en daarmee aan een betere luchtigheid en opwarming?
• er twee soorten humus zijn, namelijk voedingshumus en bestendige humus?
• voedingshumus uit plantenresten van kruidachtige, zachte en niet verhoute plantenresten bestaat die snel door bodemorganismen worden afgebroken en een goede voedingsbron zijn voor het bodemleven?
• bestendige humus het slecht afbreekbare materiaal is van houtachtige bestanddelen die veel cellulose of lignine bevatten en daarom langzaam worden afgebroken?
• De stabiele bodemkruimels van de bestendige humus goed zijn voor de biologische activiteit van de bodem en habitat voor veel microben?
• de kleur van de bodem de hoeveelheid humus die hij bevat verraadt? Hoe donkerder de bodem hoe meer humus hij bevat.
• je de hoeveelheid humus kunt aflezen aan de hand van een molshoop omdat mollen aarde uit diepere grondlagen naar boven brengen?
  
  Commissie Natuurlijk Tuinieren