Bodem stimuleren 4 april 2015
Effectieve Micro-organismen
‘Een gezonde plant begint bij een gezonde bodem’
Simone Vos verzorgt een lezing over Effectieve Micro-organismen. Zij is werkzaam bij de firma EM Agriton, gevestigd in Noordwolde (Zuid Friesland) en in 1991 opgezet door Frits van der Ham. De filosofie en overtuiging van EM Agriton BV is dat bij een duurzame professionele land- en tuinbouw een goede bodemvruchtbaarheid centraal moet staan.
Eerst legt Simone haar publiek de basisbeginselen van bodemkunde uit, te beginnen bij de bodemaspecten:
– Chemisch:
- macro-elementen (zoals stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K)),
- sporenelementen (zoals Zink (Zn), Koper (Cu) en Ijzer (Fe)),
- pH (zuurgraad)
- C/N (juiste koolstof (C) en stikstof (N) verhouding)
– Fysisch (deze elementen hebben onderling verband met elkaar):
- Grondsoort (klei, leem, zand en zavel)
- Structuur (van zanderig tot zware kleigrond)
- Dichtheid (wel, geen en bijna geen poriën)
- Waterhuishouding
– (Micro)biologisch (dit is te sturen)
- Bodemleven (wormen, aaltjes, schimmels, bacteriën)
- Beworteling
- Soorten organische stof (makkelijk afbreekbaar, stabiel)
Eigenlijk zou je als tuinder de bodem moeten verstevigen, in plaats van ‘iets bij de planten te gooien’ om hun gezondheid en groei te ondersteunen. Simone toont het filmpje ‘Help Humus’, via www.helphumus.nu , waarin te zien is wat het effect is van chemicaliën op het bodemleven. Een aspect van bodemverbetering is de (voedsel)kringloop gaande houden, waarbij na de oogst voedingsstoffen worden teruggegeven aan de bodem. Op alle niveaus (bodem, plant, mens, dier, organisch materiaal) zorgen micro-organismen daarbij voor omzetting en (her)gebruik van voedingsstoffen. Dat gebeurt op de tuin in de composthoop ook.
Er is nog een proces waarbij organisch materiaal wordt omgezet tot ‘plantenvoedsel’: fermentatie. Hiermee kun je ook organisch (dierlijk en plantaardig) materiaal omzetten, dat niet op de composthoop kan en daarmee kun je de voedselkringloop sluiten. Een Japanse professor heeft ontdekt dat een zekere mix van bepaalde micro-organismen (foto-synthetiserende bacteriën, melkzuurbacteriën, gisten, straalschimmels (actinomyceten) en schimmels (bijvoorbeeld stikstofbindende)) helpen om van organische resten een waardevolle bodemverbeteraar, een soort heel goede compost, te maken. Deze bodemverbeteraar heet ‘Bokashi’, wat Japans is voor ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. EM Agriton produceert materiaal dat de fermentatie op gang brengt.
Er zijn verschillen tussen composteren en fermenteren:
| Composteren | Fermenteren |
| Met zuurstof | Zonder zuurstof |
| 70° C (verbranding) | 40° C (rijping) |
| Energieverlies | Behoud van energie |
| Veel CO2-uitstoot | Weinig CO2-uitstoot |
| Koolstof vergaat in de lucht | Koolstof blijft behouden in de bodem |
| 1 jaar | 8 weken |
| Je houdt minder over | Je houdt meer over |
| Arbeidsintensief (keren) | Weinig arbeid |
Je kunt zelf fermenteren in een Bokashi-emmer in de keuken en daarna het materiaal gebruiken in de tuin. Ook kun je het gebruiken in de composthoop. Dat zorgt voor een betere verwerking van het organisch materiaal en geeft een rijkere compost.
Simone beantwoordt vragen van de luisteraars. Ook heeft zij veel folders meegebracht en een flesje EM-materiaal, om het publiek de werking van micro-organismen zelf te laten ervaren.
Dit verslag is slechts een sterk verkorte weergave van Simone’s boeiende lezing. Op de website www.emna.eu is veel meer informatie te vinden.